روایاتی که در باب زکات وارد شده چه از طريق شيعه و چه از طریق اهل سنت، بسیار زیاد است که در کتابهای روایی و منابع دست اول بیان شده است. در مجموع میتوان روایت وارده در این باب را به چهار دسته تقسيم کرد:
1 – دسته اول:
دسته اول: رواياتى كه متضمن اين مطلب است كه رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم زكات را در نه چيز قرار داد و زكات در غير آن نه چيز را بخشيد.
روایات باب زکات:
امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام نقل كردهاند كه فرمودند: «فرض الله- عز و جل- الزّكاة مع الصلاة فى الاموال، و سنّها رسول الله( ص) فى تسعة اشياء و عفا( رسول الله( ص)) عما سواهن: فى الذهب و الفضة، و الابل و البقر و الغنم و الحنطة و الشعير و التمر و الزبيب، و عفا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم عما سوى ذلك»[1]؛ خداوند با واجب كردن نماز، زكات را هم در اموال واجب گردانيد، و رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم زكات را در نه چيز قرار داد، و غير آن را بخشيد: در طلا و نقره و شتر و گاو و گوسفند و گندم و جو و خرما و كشمش، و غير اينها را رسول الله بخشيد.
ابى بكر حضرمى، از امام صادق علیه السلام روايت كرده كه حضرت فرمودند: «وضع رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم الزكاة على تسعة اشياء: الحنطة و الشعير و التمر و الزبيب، و الذهب و الفضة و الابل و البقر و الغنم، و عفا عما سوى ذلك. قال يونس: معنى قوله: ان الزكاة فى تسعة اشياء و عفا عما سوى ذلك، انما كان ذلك فى اول النبوة كما كانت الصلاة ركعتين، ثم زاد رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فيها سبع ركعات، و كذلك الزكاة وضعها و سنّها فى اول نبوته على تسعة اشياء ثم وضعها على جميع الحبوب.»[2]؛ رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم زكات را در نه چيز قرار داد: گندم و جو و خرما و كشمش، و طلا و نقره و شتر و گاو و گوسفند و غير اينها را بخشيد. يونس (يونس بن عبد الرحمن، طبقه شش معاصر حضرت رضا علیه السلام گويد: معناى سخن امام صادق علیه السلام كه مىفرمايد: پيامبر زكات را در نه چيز قرار داد و غير آن را بخشيد، اينست كه اين عمل پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم در اول نبوت آن حضرت بود، چنانكه نماز در ابتدا دو ركعت بود، سپس پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم هفت ركعت ديگر به آن اضافه كرد، همچنين زكات را در اول نبوت بر نه چيز قرار داد، سپس آن را بر جميع حبوب توسعه داد.